Virus là gì? Sự hình thành của virus?

by bientap , 9 Tháng Một, 2024

Virus là ký sinh trùng siêu nhỏ, thường nhỏ hơn nhiều so với vi khuẩn và không thể phát triển ngoài cơ thể vật chủ. Đa phần virus gây bệnh, như đại dịch Ebola (2014) ở Tây Phi, cúm lợn (2009), và gần đây nhất là đại dịch Covid-19

Virus là gì?

Theo các bác sĩ, giảng viên Cao đẳng Dược TPHCM cho biết, Virus, một loại ký sinh trùng nhỏ không tự sinh sản, khi xâm nhập tế bào nhạy cảm, có khả năng kiểm soát tế bào để tạo ra nhiều virus hơn. Hầu hết chúng có RNA hoặc DNA là vật liệu di truyền, có thể là chuỗi đơn hoặc chuỗi kép. Hạt virus, hay virion, bao gồm acid nucleic và vỏ protein.

Virus không có ribosome nên không tự tạo ra protein, phụ thuộc hoàn toàn vào tế bào vật chủ. Đây là loài sinh vật duy nhất không sinh sản mà không có tế bào vật chủ.

Sau khi liên lạc với tế bào vật chủ, virus chèn vật liệu di truyền vào và chiếm lấy chức năng của tế bào. Khi lây nhiễm, virus tạo ra nhiều protein và vật liệu di truyền hơn so với tế bào thông thường. Virus đơn giản chỉ mã hoá bốn protein, trong khi virus phức tạp có thể mã hoá từ 100-200 protein.

Virus có đa dạng hình dạng và kích thước, và chúng có thể được phân loại như sau:

Xoắn ốc: Ví dụ như virus khảm thuốc lá, có hình dạng xoắn ốc.
Hình cầu: Hầu hết virus động vật có hình dạng hình cầu.
Hình phong bì: Một số virus bọc mình trong một lớp vỏ lipid được tạo ra từ một phần sửa chữa của màng tế bào, như virus cúm và virus HIV.

Các hình dạng này có thể kết hợp với nhau tạo ra các hình dạng không theo tiêu chuẩn nào khác.

Sự hình thành của virus

Virus xuất hiện ở mọi nơi có sự sống và có thể tồn tại từ thời kỳ tế bào sống phát triển đầu tiên. Nguồn gốc của virus không rõ ràng vì chúng không tạo thành hóa thạch, nên các nhà khoa học sử dụng kỹ thuật phân tử để so sánh DNA hoặc RNA.

Vật liệu di truyền của virus có thể tích hợp vào tế bào sinh vật chủ, cho phép chúng truyền theo chiều dọc qua nhiều thế hệ. Điều này cung cấp thông tin quý giá cho nghiên cứu cổ sinh vật học, giúp theo dõi virus cổ xưa và nhận biết chúng đã tồn tại hàng triệu năm trước.

Theo các giảng viên tại Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho hay, Có ba giả thuyết chính để giải thích sự hình thành của virus: giả thuyết xâm lược hoặc chuyển giao gen, giả thuyết giả định nguyên, và giả thuyết tiến hóa.

Giả thuyết hồi quy: Virus có thể từng là tế bào ký sinh nhỏ trên tế bào lớn hơn. Thời gian qua, các gen không cần thiết cho ký sinh trùng của chúng có thể bị mất. Vi khuẩn như rickettsia và chlamydia, tương tự như virus, chỉ sinh sản bên trong tế bào vật chủ. Đây là giả thuyết về sự phụ thuộc của ký sinh trùng dẫn đến sự mất gen để sống sót ngoài tế bào, còn được gọi là giả thuyết thoái hóa hoặc giả thuyết giảm.
Giả thuyết nguồn gốc tế bào: Một số virus có thể tiến hóa từ DNA hoặc RNA, thoát ra khỏi gen của sinh vật lớn hơn. DNA thoát ra có thể đến từ plasmids hoặc transposons (các mảnh DNA di chuyển giữa các tế bào). Transposons, hay “gen nhảy,” là ví dụ về yếu tố di truyền có thể là nguồn gốc của một số virus.
Giả thuyết đồng tiến hóa: virus có thể đã phát triển đồng thời với tế bào, xuất hiện khi tế bào lần đầu tiên xuất hiện trên Trái Đất. Đây là giả thuyết đầu tiên về virus, và nó cho rằng virus có thể đã tiến hóa từ các phân tử phức tạp của protein và acid nucleic. Theo giả thuyết này, sự tồn tại và phát triển của virus đã phụ thuộc vào sự sống của tế bào trong hàng tỷ năm.

Ai đã tìm ra virus?

Đến cuối thế kỷ 19, quan niệm về vi khuẩn gây bệnh đã được thiết lập, nhưng mối quan tâm tìm kiếm nguyên nhân của căn bệnh khảm thuốc lá vẫn còn khó khăn.

Năm 1886, Adolf Mayer phát hiện rằng lá thuốc khảm bắt nguồn từ nước ép lá, nhưng ông không thể xác định được tác nhân gây bệnh dưới kính hiển vi.

Năm 1898, Martinus Beijerinck đề xuất rằng nguyên nhân gây bệnh khảm thuốc lá là một loại virus sống trong chất lỏng, và thí nghiệm sau đó của ông đã chứng minh sự tồn tại của virus.

Năm 1931, việc phát triển kính hiển vi điện tử bởi Ernst Ruska và Max Knoll đã cho phép chụp ảnh đầu tiên về virus khảm thuốc lá, đánh dấu bước tiến lớn trong việc hiểu biết về virus.

truongcaodangyduocsaigon.com.vn tổng hợp