Tăng acid uric máu: Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

by bientap , 6 Tháng Ba, 2024

Acid uric là sản phẩm chuyển hóa của purin, thành phần cấu tạo của DNA, RNA, và được thải qua thận. Khi nồng độ acid uric tăng cao, có thể tạo tinh thể urat gây cơn gút ở khớp, hoặc lắng đọng tạo hạt tophi tại da và sỏi urat ở thận.

Theo các bác sĩ, giảng viên tai trường Cao đẳng Dược TPHCM cho biết,Nguyên nhân tăng acid uric máu có thể được chia thành hai nhóm chính: tăng chuyển hóa purin và giảm thải qua thận. Các nguyên nhân bao gồm uống nhiều bia rượu, chế độ ăn giàu purin, suy thận mạn, bệnh lý tế bào quá mức, sử dụng thuốc như corticoid, thuốc lợi tiểu, aspirin, và một số thuốc chống lao. Ngoài ra, thiếu hụt enzym trong chuyển hóa purin cũng là một nguyên nhân (bệnh di truyền).

Triệu chứng của tăng acid uric máu thường hiển rõ qua cơn gút cấp, đặc trưng bởi đau dữ dội ở một khớp, thường xuất hiện sau bữa ăn đạm và khởi phát vào nửa đêm. Colchicine thường giúp giảm đau hiệu quả trong trường hợp này. Nếu tăng acid uric kéo dài, có thể gây tổn thương do gút mạn và tăng acid uric mạn tính.

Biểu hiện của gút mạn và tăng acid uric mạn tính bao gồm hạt tophi, là do lắng đọng muối urat trong các mô liên kết, thường xuất hiện ở vùng tai, mỏm khuỷu và cạnh các khớp. Hạt tophi có thể chảy ra chất nhão trắng khi vỡ.

Các triệu chứng khác bao gồm sưng đau và biến dạng các khớp do lắng đọng acid uric, sỏi thận gây đau quặn thận, đau ở hông lưng lan xuống bẹn và có thể đi kèm với tiểu máu, cũng như suy thận do bệnh thận kẽ.

Đối tượng nguy cơ bị tăng acid uric máu bao gồm:

Uống nhiều bia rượu
Chế độ ăn giàu đạm, đặc biệt là hải sản và phủ tạng động vật
Béo phì
Thiếu vận động thể lực
Suy giáp
Bệnh thận mạn
Sử dụng thuốc giảm đau loại corticoid kéo dài
Các thuốc trong các bệnh lý tim mạch, như aspirin và furosemide
Mắc các bệnh lý ác tính

Để phòng ngừa bệnh tăng acid uric máu, bạn có thể thực hiện những biện pháp sau:

Tăng cường ăn rau xanh, giảm mỡ động vật, và giảm thức ăn chứa nhiều purin nếu có nhu cầu.
Dành ít nhất 30 phút mỗi ngày, 5 ngày mỗi tuần để duy trì sức khỏe và giảm nguy cơ tăng acid uric.
Tránh sử dụng các thuốc mà không có sự hướng dẫn của bác sĩ. Nếu cần dùng thuốc kéo dài, hãy tuân thủ chỉ định của chuyên gia y tế.
Giảm lượng uống có thể giúp kiểm soát nồng độ acid uric trong cơ thể.

Theo các giảng viên tại Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho hay, Điều trị tăng acid uric máu được chia thành hai nhóm:

Tăng acid uric máu không triệu chứng:
- Nếu không có triệu chứng, có thể không cần điều trị.
- Đối với bệnh nhân dưới 40 tuổi với nồng độ acid uric trên 480mmol/l và có bệnh lý chuyển hóa, có thể được chỉ định thuốc hạ acid uric sớm.
- Nếu tăng acid uric máu do hội chứng ly giải u trong các bệnh lý ác tính, sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ.
Tăng acid uric máu có triệu chứng (cơn gút hoặc tổn thương mạn tính):
- Cơn gút cấp: Sử dụng colchicine 1mg/ngày buổi tối. Cần cảnh báo về tác dụng phụ như ỉa chảy và nôn. Cũng có thể sử dụng các thuốc giảm đau không steroid (NSAID) như diclofenac, piroxicam, nhưng cần thận trọng nếu bệnh nhân có vấn đề dạ dày.
- Gút mạn và tổn thương mạn tính: Thường sử dụng thuốc ức chế tổng hợp acid uric như Allopurinol. Allopurinol nên được giữ cho giai đoạn khi tình trạng viêm giảm, nhưng nếu đang dùng Allopurinol và có cơn gút cấp, vẫn nên tiếp tục sử dụng. Febuxostat, thuốc cùng nhóm với Allopurinol, có hiệu quả tốt hơn và ít gây dị ứng hơn, nhưng có giá cao hơn. Probenecid, thuốc làm tăng thải acid uric qua đường tiểu, ít được sử dụng hơn và có thể xem xét khi không dung nạp với nhóm ức chế tổng hợp acid uric.