Insulin, một hợp chất rất quen thuộc, đặc biệt đối với những người mắc bệnh tiểu đường hoặc những ai có người thân mắc bệnh này. Nhưng vai trò, các tác dụng phụ và những điều cần lưu ý khi sử dụng theo hướng dẫn của Bộ Y tế là gì?

• Răng người có bao nhiêu loại và bao nhiêu chiếc?
• Nhịp tim của người bình thường là bao nhiêu?
• Nồng độ oxy trong máu bình thường là bao nhiêu và tại sao quan trọng?

Insulin là gì?

Theo các bác sĩ, giảng viên tai trường Cao đẳng Dược TPHCM cho biết, Insulin, một loại hormone được tổng hợp từ tế bào Beta ở tụy, đóng vai trò quan trọng trong quá trình chuyển hóa các chất carbohydrate. Nó không chỉ giúp cơ thể chuyển đổi các loại đường thành năng lượng mà còn tham gia vào quá trình biến đổi mô mỡ và gan thành ATP, nguồn năng lượng cần thiết cho các hoạt động cơ thể.

Việc tổng hợp insulin diễn ra ở tế bào Beta thông qua một quy trình phức tạp của bộ máy tổng hợp protein. Đồng thời, insulin cũng đóng vai trò duy nhất trong việc giảm nồng độ glucose trong máu, đảm bảo sự ổn định của hàm lượng glucose trong cơ thể.

Vai trò của Insulin

Sau khi tiêu thụ một bữa cơm, một lượng lớn tinh bột nhập vào cơ thể, khuyến khích tế bào beta ở tụy sản xuất insulin. Insulin sau đó can thiệp vào quá trình duy trì và tích trữ glucose, đặc biệt là ở gan và mô mỡ.

Khi nồng độ glucose trong máu cao, glucose sẽ được biến đổi thành glycogen và dự trữ trong gan. Khi cơ thể cần, glycogen sẽ được chuyển đổi trở lại thành glucose để duy trì mức đường trong máu.

Vai trò của insulin:

• Ức chế enzyme phosphorylase, làm chậm quá trình chuyển đổi glycogen thành glucose.
• Tăng cường hấp thụ glucose.
• Kích thích hoạt động của enzyme để tổng hợp glycogen.

Insulin có ảnh hưởng quan trọng đến mức đường trong máu. Bệnh đái tháo đường thường bắt nguồn từ sự tăng cao của glucose trong máu. Insulin chính là hormone ức chế quá trình chuyển đổi glycogen thành glucose và tiếp tục lưu thông trong máu. Thiếu insulin có thể dẫn đến sự chuyển hóa không kiểm soát của glycogen, gây ra tình trạng đái tháo đường.

Các loại Insulin và lưu ý khi sử dụng

Theo hướng dẫn của Bộ Y tế, Insulin được coi là một phần quan trọng trong quá trình điều trị đái tháo đường. Có tổng cộng 4 loại Insulin chính:

Insulin tác dụng nhanh và ngắn thường được tiêm trực tiếp dưới da. Thuốc sẽ nhanh chóng phân ly thành các monomer và được hấp thu, đạt đỉnh hấp thu sau khoảng 1 giờ. Do tác dụng nhanh, người bệnh cần chú ý đến lượng carbohydrate trong bữa ăn.

Insulin tác dụng trung bình kết hợp giữa Insulin zinc và protamine zinc, kéo dài tác dụng sau khi tiêm dưới da trong khoảng 10 – 20 giờ. Thường cần tiêm 2 lần mỗi ngày để duy trì hiệu quả.

Insulin tác dụng chậm và kéo dài thường được sử dụng vào buổi tối và có nhiều biến thể tùy thuộc vào từng bệnh nhân.

Insulin hỗn hợp kết hợp cả hai loại Insulin tác dụng nhanh và kéo dài trong cùng một mũi tiêm. Điều này tạo ra hai đỉnh tác dụng: một là tác dụng nhanh đối với lượng carbohydrate trong bữa ăn và một là tác dụng dài để duy trì nồng độ Insulin nền.

Theo các giảng viên tại Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho hay, Ngoài những điểm đã đề cập, còn một số lưu ý quan trọng khác về việc sử dụng Insulin:

• Insulin là loại thuốc làm giảm đường huyết mạnh nhất và không có giới hạn về liều lượng.
• Insulin chỉ nên được tiêm dưới da, thường ở vị trí trên bụng, cánh tay và đùi.
• Thường kết hợp Insulin với thuốc viên để đạt được hiệu quả tối ưu.
• Trong các trường hợp cấp cứu như hôn mê do nhiễm ceton acid, phẫu thuật hoặc tăng áp lực thẩm thấu máu, Insulin có thể được sử dụng thông qua truyền tĩnh mạch.
• Trong trường hợp nghiêm trọng của thiếu insulin, có thể sử dụng điều trị chỉ bằng Insulin.
• Insulin trộn sẵn thường được tiêm 2 lần mỗi ngày, vào thời điểm trước bữa sáng và trước bữa tối.
• Đối với các loại Insulin trộn sẵn analog, có thể tiêm 3 lần mỗi ngày để đạt được kiểm soát tốt hơn về đường huyết.
• Liều lượng Insulin có thể được điều chỉnh cho mỗi bệnh nhân mỗi 3-4 lần/ngày, tuỳ thuộc vào tình trạng bệnh và phản ứng của cơ thể.

Tác dụng phụ của Insulin

Insulin gây ra nhiều tác dụng phụ như hạ glucose huyết, hiện tượng somogyi, dị ứng Insulin, loạn dưỡng mô mỡ và tăng cân.

Hạ glucose huyết là tác dụng phụ phổ biến nhất khi sử dụng Insulin tiêm trực tiếp vào cơ thể. Khi lượng Insulin thừa, có thể ức chế sự chuyển hóa glycogen, dẫn đến giảm đột ngột của glucose trong máu.

Hiện tượng somogyi là hiện tượng quá liều Insulin, dẫn đến hạ glucose huyết và kích thích phóng thích ra quá nhiều hormone điều hòa ngược, gây tăng glucose huyết phản ứng.

Các tác dụng phụ khác như dị ứng Insulin hiện nay khá hiếm gặp.

truongcaodangyduocsaigon.com.vn tổng hợp