Bạn đang gặp các vấn đề về tiêu hóa hoặc giảm cân không rõ nguyên nhân? Bạn có thể bị kém hấp thu, một tình trạng mà cơ thể bạn gặp khó khăn trong việc hấp thụ chất dinh dưỡng từ thức ăn.

Hình. Thực phẩm giàu dinh dưỡng

1. Sự kém hấp thu là gì?

Hội chứng kém hấp thu là một thuật ngữ chung cho một loạt các rối loạn trong đó cơ thể không thể hấp thụ chất dinh dưỡn g từ hệ tiêu hóa (ruột non) vào máu. Hấp thụ chất dinh dưỡng là điều cần thiết cho việc sản xuất năng lượng và tăng trưởng tế bào ở mọi bộ phận của cơ thể.

Các triệu chứng có thể bao gồm khó hấp thụ tất cả các chất dinh dưỡng hoặc khó hấp thụ các chất dinh dưỡng cụ thể. Các chất dinh dưỡng trong thực phẩm bao gồm:

• Carbohydrate, protein, chất béo
• Vitamin và khoáng chất

Tác động ngắn hạn của sự kém hấp thu là rối loạn tiêu hóa do thức ăn không tiêu hóa trong đường tiêu hóa. Theo thời gian, kém hấp thu có thể dẫn đến thiếu hụt chất dinh dưỡng. Sự thiếu hụt các chất dinh dưỡng đa lượng có thể dẫn đến suy dinh dưỡng, lãng phí cơ bắp và giảm khả năng miễn dịch,  dẫn đến nhiễm trùng thường xuyên. Sự thiếu hụt vi chất dinh dưỡng có thể ảnh hưởng đến nhiều chức năng và cơ quan cơ thể.

2. Nguyên nhân của sự kém hấp thu

Hội chứng kém hấp thu có nhiều nguyên nhân, bao gồm tổn thương niêm mạc ruột, nồng độ men tuyến tụy thấp, nhiễm trùng và phẫu thuật ruột rút ngắn chiều dài ruột.

• Tổn thương niêm mạc ruột

Hội chứng kém hấp thu xảy ra trong điều kiện làm tổn thương niêm mạc ruột non (lót trong), nơi các chất dinh dưỡng được hấp thụ:

• Viêm ruột
• Bệnh viêm ruột
• Các bệnh nhiễm trùng như cây sprue nhiệt đới và bệnh Whipple
• Rối loạn tự miễn dịch như bệnh celiac
• Hội chứng Zolinger-Ellison
• Rối loạn sử dụng rượu
• Điều trị y tế và phẫu thuật
• Hội chứng ruột ngắn (thiếu ruột non khỏe mạnh, hoạt động do ruột bị thiếu hoặc bị tổn thương, ví dụ, sau khi phẫu thuật cắt bỏ)
• Phương pháp điều trị ung thư (hóa trị và xạ trị)
• Lạm dụng một số loại thuốc, chẳng hạn như neomycin, cholestyramine, thuốc kháng axit, thuốc nhuận tràng, colchicine và thuốc trị tiểu đường uống
• Bệnh tiêu hóa

Gan, túi mật và tuyến tụy đóng vai trò thiết yếu trong quá trình tiêu hóa. Tuyến tụy tạo ra các enzyme tiêu hóa giúp phân hủy thức ăn. Gan và túi mật tạo ra và lưu trữ mật cần thiết cho quá trình tiêu hóa chất béo. Các bệnh trong các cơ quan này có thể ngăn không cho thức ăn được tiêu hóa và hấp thụ đúng cách. Ví dụ về các tình trạng có thể dẫn đến hội chứng kém hấp thu bao gồm:

• Bệnh gan
• Bệnh túi mật
• Tắc nghẽn ống mật
• Viêm tụy mãn tính
• Suy ngoại tiết tuyến tụy
• Xơ nang
• Tình trạng bạcg huyết

Cơ thể hấp thụ chất béo thông qua hệ bạch huyết trong ruột. Các tình trạng như giãn bạch huyết ruột (mạch bạch huyết giãn ra bất thường) và u lympho (ung thư) có thể dẫn đến kém hấp thu chất béo.

• Không dung nạp thực phẩm

Một số người sinh ra thiếu các enzyme tiêu hóa cần thiết để tiêu hóa một số loại đường nhất định, được gọi là enzyme viền bàn chải. Ví dụ, những người không dung nạp lactose gặp vấn đề trong việc tiêu hóa lactose, một loại đường trong một số loại thực phẩm như sữa và các sản phẩm từ sữa. Tương tự, những người kém hấp thu fructose gặp khó khăn trong việc hấp thụ fructose, một loại đường trong trái cây.

• Vi khuẩn, virus và ký sinh trùng

Một số bệnh nhiễm trùng đường tiêu hóa, chẳng hạn như nhiễm ký sinh trùng như bệnh giardiasis hoặc giun, có thể dẫn đến kém hấp thu.

3. Triệu chứng kém hấp thu  

• Triệu chứng tiêu hóa

Trong ngắn hạn, hội chứng kém hấp thu có thể gây ra các triệu chứng tiêu hóa như:

• Khí gas
• Trướng bụng, đầy bụng
• Đau bụng
• Khó chịu ở bụng
• Buồn nôn
• Nôn
• Tiêu chảy
• Mệt mỏi
• Giảm cân
• Dễ bị bầm tím
• Nhiễm trùng thường xuyên
• Da khô và các vấn đề về da khác
• Phù
• Thiếu máu
• Mất nước
• Vô kinh
• Chậm phát triển ở trẻ em
• Các triệu chứng thiếu vitamin và khoáng chất

Sự kém hấp thu một số chất dinh dưỡng được gọi là vi chất dinh dưỡng có thể dẫn đến thiếu vitamin và khoáng chất với một loạt các triệu chứng. Các triệu chứng kém hấp thu do không nhận đủ chất dinh dưỡng có thể bao gồm:

• Xương yếu, đau xương và gãy xương (thiếucanxi và vitamin D)
• Chảy máu cam và chảy máu nướu (thiếu vitamin K)
• Vấn đề về tầm nhìn ban đêm (thiếu vitamin A)
• Loét miệng (thiếu vitamin B12 và B9 hay folate)
• Da nhợt nhạt, mệt mỏi, yếu, chóng mặt (thiếu máu do thiếu sắt)

Tóm lại, hội chứng kém hấp thu xảy ra khi cơ thể không thể hấp thụ hiệu quả các chất dinh dưỡng từ thực phẩm bạn ăn, dẫn đến suy tiêu hóa và các vấn đề sức khỏe lâu dài như suy dinh dưỡng.