Lộc Giác, hay gạc nai/sừng hươu, là nhung tự nhiên đã biến đổi thành gạc hoặc sừng sau thời gian dài. Nó được ưa chuộng trong Đông y vì an toàn và khả năng chữa trị nhiều bệnh. Sản phẩm từ Lộc Giác, như cao gạc nai, thường được sử dụng và được biết đến với các dạng như rượu ngâm. Sự đa dạng và hiệu quả của nó đã thu hút sự quan tâm và giúp người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất với họ.

Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về tác dụng và phân biệt cao gạc hươu, nai so với các sản phẩm khác.   

Hình ảnh gạc Hươu /Nai

Đặc điểm chung

Tên gọi khác: Gạc hươu nai, Sừng hươu nai.

Tên khoa học: Cornu Cervi (Họ Hươu – Cervidae).

Mô tả: Hươu (Cervus axis Exl) và nai (Cervus unicolor Cuv) là những loài động vật chân có móng đơn, thuộc họ Ugulata, thường sống thành từng bầy trong rừng.

Đặc điểm phân biệt chính giữa hươu và nai là chỉ hươu đực mới có sừng.

Hươu thường nhỏ hơn nai ba bốn lần, mình có mào trắng (tuy nhiên, cũng có loài không có mào), và sừng trưởng thành có thể có tới bốn nhánh mỗi bên; trong khi đó, sừng của nai nuôi ít nhánh hơn so với hươu rừng.

Theo Dược sĩ CKI Nguyễn Quốc Trung – giảng viên tai trường Cao đẳng Dược TPHCM cho biết, Lộc giác, hay gạc hươu nai, là một dạng tự nhiên của nhung, đã trải qua quá trình cứng và biến đổi thành gạc hoặc sừng sau một thời gian dài. Mỗi năm, vào cuối mùa hạ, hươu nai thường va đầu vào cây để giúp sừng của chúng rụng.Trên bề mặt của gạc hươu/ nai, chất lượng huyết đã giảm dần, có thể còn một lớp da bọc hoặc hoàn toàn mất da, để lại một tảng gạc sáng bóng với màu sắc từ vàng đến đỏ hoặc trắng ngà. Phần dưới thường có nhiều u nhỏ tròn nổi lên, trong khi phần trên thì mịn và nhọn.

Có các phương pháp phân biệt giữa gạc hươu và gạc nai dựa trên số lượng nhánh, kích thước, và màu sắc của chúng.

Gạc hươu thường có 3 hoặc 4 nhánh, chiều dài từ 30 đến 50cm, đường kính khoảng 3cm, và màu đỏ nâu.

Gạc nai thường lớn hơn và dài hơn, với đường kính từ 3 đến 6cm và chiều dài từ 50 đến 60cm, thường chia thành 3-6 nhánh. Màu sắc của gạc nai thường là tro nâu hoặc tro vàng, và có các u không rõ ràng chạy theo chiều dài của gạc. Khi bị bẻ, cả hai loại gạc đều có vết bẻ màu trắng và một lõi màu tro, nhưng tủy của gạc hươu thường hẹp hơn so với gạc nai.

Phân loại gạc theo phẩm chất như sau

– Bao bì: Gạc vẫn giữ nguyên da, lông, chóp, có cảm giác mềm mại khi chạm vào, và có thể cắt thành từng phần dễ dàng.

– Liên tảng: Gạc vẫn giữ được phần xương trán nối hai nhánh với nhau.

– Gạc có đế lồi ra: Cho thấy sừng mới rụng.

– Gạc có đế lõm vào: Loại này không được coi là tốt và không nên sử dụng.

– Gạc xốp, gẫy, dập: Loại gạc này không đủ chất lượng và không thích hợp để sử dụng.

Đặc điểm

– Gạc thường được thu thập từ các con hươu nai sau khi chúng bị săn bắn hoặc tự rụng vào mùa thích hợp, thường từ tháng 6 đến tháng 8. Trong khoảng thời gian này, các thợ săn hoặc người đi rừng thường đi tìm để thu thập gạc từ tự nhiên.

– Gạc lấy từ các con hươu nai còn sống thường được ưa chuộng hơn. Chúng thường được gọi là gạc bao bì liên tảng khi vẫn giữ nguyên da và xương đầu, hoặc gạc liên tảng khi chỉ còn dính với xương đầu mà không còn da.

– Gạc tự rụng thường được xem là loại kém hơn so với gạc lấy từ hươu nai sau khi săn bắn. Trong loại này, có hai loại chính: loại có phần đế dài và màu sắc trắng ngà, được coi là cao cấp hơn; loại tự rụng nhưng không có đế, thậm chí có đế lõm vào và màu sắc trắng nhợt, được coi là loại kém hơn.

Khi sử dụng gạc, phương pháp chuẩn bị thường bao gồm cưa thành từng khúc ngắn, sau đó tẩm bằng mật sao vàng và tán nhỏ. Một phương pháp khác là cưa thành khúc ngắn và sử dụng than đốt để xử lý trước, sau đó mới tán nhỏ trước khi sử dụng.

*Từ lộc giác, có thể chế biến thành 2 loại sản phẩm phổ biến: cao ban long và lộc giác sương.

Lộc giác sương (hoặc trong tiếng Latinh Cornu cervi degelatinarum) là một dạng sản phẩm được tạo ra từ lộc giác. Có 2 loại lộc giác sương, mỗi loại có cách chế biến và ứng dụng riêng.

Ở phong cách chế biến theo lối Nhật Bản, lộc giác sương được tạo ra bằng cách đốt sừng hươu nai cho đen hoặc thiêu, sau đó tán nhỏ.

Trong khi đó, ở Việt Nam. Trung Quốc, lộc giác sương thường được chế biến từ sừng hươu /nai còn lại sau khi đã được nấu chín để tạo ra dạng cao, sau đó phơi khô và tán nhỏ. Loại này thường được sử dụng trong y học hoặc đôi khi được sử dụng làm phân bón cho cây trồng.

Thành phần hoá học

Thành phần hoá học của gạc hươu nai bao gồm khoảng 25% chất keo (keratin), với phần còn lại chiếm khoảng 50-60% bao gồm canxi phosphat, canxi cacbonat, một lượng nhỏ chất đạm và ít nước. Tuy nhiên, tỷ lệ chất keo trong lộc giác sương, thường mất hẳn hoặc còn rất ít so với gạc hươu nai.

Tác dụng dược lý

Gạc Hươu nai có vị ngọt, hơi mặn, và tính ôn. Theo quan điểm Đông y, nó vào các kinh Thận, Tâm, Can và Tâm bào.

– Tác dụng: Sản phẩm từ Cao gạc nai có tác dụng bổ nguyên dương và được sử dụng làm thuốc tư bổ cường tráng.

– Chức năng và công dụng:

Trước đây, sừng hươu nai đã được sử dụng làm thuốc ở châu Âu, nhưng do sự khan hiếm và sự phát triển của các loại thuốc khác, việc này đã giảm dần.

Lộc giác trong Đông y được dùng để điều trị mệt mỏi, suy nhược thần kinh và có khả năng kích thích lưu thông máu. Lộc giác sương cũng được sử dụng để trị ho, ho lao, tiểu tiện ra huyết, và nhiều vấn đề khác như: Điều trị lậu huyết, băng huyết, thổ huyết, đau lưng gối, mỏi chân tay, trị di tinh, đái ra huyết, hỗ trợ an thai, và được sử dụng như một loại thuốc bồi dưỡng.

* Liều dùng – Cách dùng

Lộc giác: Liều thường dùng:  từ 5 đến 10 gram/ngày, có thể dùng dạng thuốc bột, viên hoặc sắc.

Dạng Cao gạc nai thì ngày dùng từ 4 đến 12g, có thể cắt thành từng miếng nhỏ để nhai hoặc ngậm, hoặc hoà với rượu hoặc ăn cháo đường. Có thể hoà cao gạc nai với nước sắc Long nhãn để uống vào buổi sáng và tối trước khi đi ngủ. Người già nên dùng cùng mật ong trước khi đi ngủ. Kiêng kỵ: người có bệnh hư hàn không nên dùng.

Dang ngâm rượu: Ngâm 1kg nhung hươu tươi từ Nhung Huou với 5-6 lít rượu ngon 45-50 độ trong vòng 3 tháng, sau đó đổ ra một bình khác. Tiếp tục ngâm với 0,8-1 lít rượu nếp trong vòng 3-4 tuần và đổ ra bình khác. Lặp lại quá trình này và cuối cùng lấy hỗn hợp của 3 lần đổ vào nhau và sử dụng.

Công dụng: Nhung Hươu ngâm rượu có thể nâng cao sức khỏe, cải thiện chức năng sinh lý cho nam giới, bổ thận tráng dương, hỗ trợ điều trị sinh dục kém, yếu sinh lý, liệt dương, và tăng khả năng ham muốn. Đối với phụ nữ, nhung hươu ngâm rượu cũng có tác dụng làm đẹp da, chống lão hóa, và tăng cảm giác và ham muốn mỗi khi quan hệ.

Bảo quản

Dược liệu lộc giác cần được để ở nơi khô ráo và thoáng mát để bảo quản tốt.

Trong mùa hè, nên lót vôi sống dưới đáy thùng và đậy kín.

cô gạc hươu nai nấu thành cao

Một sô bài thuốc phổ biến có thể kể đến như sau

Đối với vấn đề mụn nhọt ở các vùng như sau lưng, vùng vú và các nơi khác, Thường người ta đốt lộc giác cho đến khi chuyển thành tro, sau đó pha cùng dấm và thoa lên vùng da bị mụn nhọt

Để chữa trị đau nhức ở gân xương, lộc giác được sao tồn tính (tức ra than còn màu đen) và sau đó tán nhỏ. Liều lượng 4 gram, uống 2 lần/ngày.

Phụ nữ bị khí hư bạch đới thường được sử dụng lộc giác sau khi sao tồn tính và có màu vàng, sau đó tán nhỏ.

Liều lượng 4 gram, uống 2 lần/ ngày.

Nếu có thể uống được rượu, thì chiêu thuốc bằng cách hòa lộc giác vào rượu và uống.

Những lưu ý khi sử dụng

Theo các giảng viên tại Trường Cao đẳng Y Dược Hà Nội cho hay, Cao sừng hươu được sử dụng cho các đối tượng sau:

• Trẻ em suy dinh dưỡng, còi xương, chậm lớn, và biếng ăn.
• Người suy nhược cơ thể, thường xuyên mệt mỏi, gầy yếu,
• Người già, người mới ốm dậy, có vấn đề về chất lượng giấc ngủ và ăn uống.
• Người có triệu chứng mệt mỏi, đổ mồ hôi nhiều, lao lực, và đau lưng mỏi gối.
• Phụ nữ sau khi đẻ, gặp vấn đề về nôn ra máu, xuất huyết tử cung, và kinh nguyệt không đều.
• Liều lượng khuyến nghị cho dạng cao từ 4-6g/ngày.
• Đối với những người suy nhược, có thể tăng liều lượng, nhưng không quá 10g/ngày.

Tóm lại, Lộc Giác, hay gạc nai/sừng hươu, là sản phẩm từ nhung tự nhiên đã biến đổi thành gạc hoặc sừng sau thời gian dài. Trong Đông y, nó được ưa chuộng vì an toàn và khả năng chữa trị nhiều bệnh. Sản phẩm từ Lộc Giác, như cao gạc nai hay rượu ngâm, thường được sử dụng rộng rãi. Lộc giác được dùng để điều trị mệt mỏi, suy nhược thần kinh và kích thích lưu thông máu. Nó cũng được sử dụng để trị ho, ho lao, tiểu tiện ra huyết và nhiều bệnh khác. Sự đa dạng và hiệu quả của nó đã thu hút sự quan tâm và giúp người tiêu dùng lựa chọn sản phẩm phù hợp nhất. Tuy nhiên, trước khi sử dụng, cần tư vấn từ thầy thuốc để đảm bảo an toàn và phù hợp./.

DsCKI. Nguyễn Quốc Trung

truongcaodangyduocsaigon.com.vn tổng hợp